هر سازه ای در برابر آب و رطوبت حاصل از بارش برف و باران دچار نم زدگی و رطوبت می شود که برای جلوگیری از نفوذ رطوبت از قیر و گونی استفاده می شد ولی ضعف های آن بسیار زیاد و دردسر زا بوده است ، برای پوشاندن بعضی از این نقایص و کاستن مراحل داغ نمودن قیر و عدم وجود گونی مرغوب ایزوگام پا در عرصه عایقکاری نمود .ایزوگام نسبت به روش های قبلی بسیار ساده ، بهتر و در زمان اجرا خطرات کمتری در بر دارد همچنین به لحاظ روکشی که روی آن وجود دارد (فویل آلومینیومی)در هنگام تردد قیر به کفش افراد نمی چسبد ، همچنین روکش آلومینیومی آن اجازه جذب حرارت کمتری به سازه می دهد ، هر چند خودش بشدت گرم می گردد.
ایزوگام ، نام تجاری و بازرگانی گونهای از عایق آماده ضد رطوبت و نم که برای پوشاندن پشت بام ها ، کف استخر و مانند آن استفاده می شود . ابزوگام پوششی است برای عایق کردن و پوشاندن ، که برای جلوگیری از رخنه و نفوذ آب و نم و رطوبت به کار میرود ، و از فرآوردههای نفتی (قیر) به دست میآید.
ویژگیهای برتر ایزوگام :
1- به تنهایی یک عایق کامل و مناسب جهت بام ساختمان ها میباشد.
2- سبکی وزن آن باعث جلوگیری از اعمال بار و فشار اضافی بر سقف شده ، که خسارات جانی و مالی ناشی از خطرات احتمالی مانند زلزله و ریزش سقف را کاهش میدهد.
3- در زمستان احتیاج به برف روبی ندارد.
4- ایزوگام در مقابل سرما و گرما مقاوم است و با توجه به استفاده از قیر اصلاح شده بوسیله مواد پلیمری دچار پوسیدگی و شکنندگی نمیشود.
5- استفاده و کاربرد آن منجر به آلودگی هوا نمیشود.
6- نصب آن سریع ، آسان و بی خطر است.
7- ایزوگام در مقابل اسیدها ، نفوذ گازهای سمی و اشعه U.V خورشید مقاوم است.
8- تولیدات آن در رنگ ها ، پوشش ها ، ابعاد و ضخامت های مختلف و بر حسب سفارش مشتریان تولید میشود.
9- قابلیت تعمیر و ترمیم در هر شرایط مکانی و آب و هوایی را دارد .
این عایق به دلیل خاصیت لاستیکی و مقاومت در برابر نور و آب به عنوان پوشش دهنده سطوح خارجی ساختمان ها یا عایق کاری سرویسهای بهداشتی ، تونل ها ، استخر ها ، حوضچه های ذخیره آب و... کاربرد دارد.
آجرها گروهی از مصالح هستند که به صورت صنعتی تولید و جایگزین سنگ شده اند و درحقیقت سنگی ساخته دست بشر هستند، سنگی دگرگون که از تغییر وضعیت خشت پدید میآید. این گروه از مصالح که اولین تولید صنعتی و انبوه مصالح ساختمانی به دست بشر به شمار میآیند براساس نوع مواداولیه، روند تولید و محل مصرف به انواع متنوعی تقسیم می شوند. آجرهای رسی که اولین و فراوان ترین آنها هستند قدمت چندهزار ساله دارند.
انواع آجر در ایران قدیم :
در ایران هر جا سنگ کم بوده و خاک خوب هم در دسترس بوده است آجر پزی و مصرف آجر معمول شده است اندازه آجر ایلامی حدود 10×38×38 سانیتی متر بوده پختن و مصرف آجر در زمان ساسانیان گسترش یافته و در ساختمان های بزرگ مانند آتشکده ها به کار رفته است اندازه آجر این دوره جدود 44×44×7تا 8 بوده است و بعد های آن 20×20×3 تا4 سانتی متر کاهش یافت .
در فرش کردن کف ساختمان از آجر بزرگتری به نام ختائی به ابعاد 5×25×25 سانتی متر و یا بزرگتر از آن به نام نظامی در ابعاد 40×4×5 سانتی متر استفاده می شده است از انواع دیگر آجر در گذشته آجر قزاقی می باشد که پیش از جنگ جهانی اول روسها آن را تولید می کردند که ابعاد آن 5×10×20 بوده است آشنایی با آجر و مواد اولیه آن آجر نوعی سنگ مصنوعی است که از پختن خشت خام و دگرگونی آن بر اثر گرما به دست می آید خاک آجر مخلوطی است از خاک رس ماسه فلدسپات سنگ آهک سولفات ها سولفورها فسفات ها کانی های آهن منگنز منیزیم سدیم پتاسیم مواد آلی و...
طبقه بندی آجرها :
آجرها را می توان بر اساس ویژگی های مختلف آنها طبقه بندی کرد مثلا می توان آنها را بر اساس ترکیب شیمیایی طبقه بندی کرد یا بر اساس کاربرد،روش ساخت وحتی گروهی از آنها را می توان بر اساس رنگ شان طبقه بندی کرد.
روش نوین امروزی، وسایل فنی زیاد و امکانات فراوانی را به دست معماران داده است که با وجود مدرن بودن، وسیله ای برای شکفتن روح حساس و زیباشناس آنها است. البته تنها آجر وسیله شناخت این زیبایی روحی نیست و عناصر بسیاری نیز این عمل را به خوبی انجام می دهند ولی فرق بین آنها در این است که آجر قابلیت ایفای هر منظوری را دارد و باوجود گذشت قرون متمادی هنوز مدرن است.
یک ساختمان آجری جزئی از طبیعت است و همآوایی آن را نه تنها به هم نمی زند بلکه رنگ و فرم بدیعی نیز به آن می بخشد و با این وجود هیچ گاه کهنه نبوده و نیست و همراه با زمان پیش می رود. به هر حال یک ساختمان آجری همانند یک فرش دستباف، ترکیب بدیعی از سلیقه های بی انتهای معماران هنرمند است.
آجر رسی :
آجر رسی از قدیمی ترین مصالح ساختمانی که به وسیله بشر تولید شده است، می باشد. سنگ باوجود فراوانی و استقامت به راحتی در دسترس قرار نمیگیرد، این مصالح طبیعی فرم دلخواه را به آسانی به خود نمیگیرد و با صرف هزینه بسیار قطعات آن یکسان می گردند و در این حالت نیز دورریز زیادی از خود به جا می گذارد. در حالی که گل حاصل از خاک رس که منشا تهیه آجر است به راحتی شکل دلخواه را به خود می گیرد و محصولی همگن به دست میدهد.
از این رو می توان با قالب زدن گل و حرارت دادن آن مصالحی سخت، دارای مشخصات فیزیکی، مکانیکی و شیمیایی یکسان، متناسب با کاربرد، منطبق با فیزیک بدن انسان، با فرآیند تولید ساده، سریع و حمل ونقل آسان تولید کرد.
انواع آجر غیر رسی و اشکال آن :
آجر جوش آجر خاص در صنعت سفال پزی است که در کشورهای صنعتی دارای اهمیت ویزه ای است از این آجر برای نماسازی ساختمان ها فرش کف پیاده روها پوشش بدنه و کف آبروها و مجراهای فاضلاب و تونل ها و ساختن دودکش ها فرش کف کارخانه ها انبارهای کشاورزی و سالن های دامداری پرورش طیور استخر های صنعتی و جز اینها استفاده می شود.
انواع خاص آجر تولیدی در کشور های اروپایی :
آجر هایی در کشورهای صنعتی اروپاتولید می شوند که هنوز تولید آن در ایران مرسوم نشده است از آن جمله بلوک های تو خالی آتش بند برای نصب دور ستون ها به منظور جلوگیری از نفوذ آتش قطعات ویزه به شکل منحنی های کوز و کاس قطعات درپوش روی دیوار قطعاتی که از اجزا هستند مانند کلوک سرقد گوشه و جزاینها که هنوز در ایران تولید نمی شوند.
آجرهای نسوز :
از آجرهای نسوز بدلیل مقاومت حرارتی بالا ، در پوشش درونی کورههای صنعتی استفاده میشود. آجرهای نسوز انواع مختلفی دارد. باتوجه به نوع ماده استفاده شده در ترکیبات آنها ، گسترههای مختلفی را تحمل میکنند. تا دهه 1960 از کربن و خاک نسوز برای پوشش کورهها استفاده میشد، اما امروزه با ساخت انواع آجرهای نسوز از آنها در پوشش داخلی کوره استفاده میشود.
درزیر برخی از انواع مختلف آجر دیر گداز توضیح داده شده است.
آجرهای سیلیسی :
قسمت عمده این آجرها را خاکهای سیلیسی که به کوارتزیت معروف است تشکیل میدهد. کوارتزیت شامل 95% SiO2 و به مقدار جزئی Al2O3 ، Fe2O3 ، TiO2 ، K2O و Na2O میباشد. از این آجرها در گذشته برای پوشش جدار درونی کورههای فولادسازی استفاده میشد.
ولی بدلیل رسانایی گرمایی زیاد در نفوذناپذیری در مقابل گازها ، امروزه بیشتر برای پوشش جدار درونی کورههای تولید خمیر شیشه در کارخانههای شیشه سازی ، کورههای کک سازی گازسوز و کورههای سرامیک سازی استفاده میشود.
آجرهای آلومینیومی :
این آجرها ، دارای درصد بالایی از آلومین ( Al2O3) میباشند. آنها را از مخلوط کائولن ، بوکسیت و کروندوم که بیش ار 70% آلومین دارد، تهیه میکنند دمای پخت این آجرها در حدود 1200 تا 1800 درجه سانتیگراد میباشد. آجرهای نسوز آلومینیومی برای پوشش جداره درونی کورههای ذوب فولاد مصرف میشوند.
در مقابل مواد قلیایی مقاومند، بنابراین از آنها برای پوشش جداره درونی کورههای سیمان سازی و شیشهسازی هم استفاده میشود.
آجرهای نسوز قلیایی :
این آجرها شامل اکسید منیزیم (MgO) و SiO2 به فرمول 2MgO SiO2 میباشند. برای تهیه اکسید منیزیم ، کربنات منیزیم طبیعی (ماگنزیت یا دولومیت را در دمای بین 550 درجه سانتیگراد تا 1800درجه سانتیگراد حرارت میدهند. اضافه کردن مقداری Cr2O3 ( اکسید کروم III ) یا Fe2O3 ( اکسید آهن III ) به مخلوط MgO و SiO2 باعث افزایش مقاومت گرمایی آجرهای نسوز قلیایی میشود.
از این آجرها برای پوشش جدار درونی کورههای باز در فولادسازی ، کورههای دوار در کارخانههای سیمان سازی و در قسمتهای بالای کورههای ذوب شیشه و صنایع فلزات غیرآهنی ، استفاده میشود.
آجرهای نسوز ویژه :
این آجرها نوع خاصی از آجرهای نسوز هستند و در صنعت برای منظورهای ویژهای کاربرد دارند. این آجرها از ترکیبات فلزات واسطه میشوند. متداولترین آجرهای این گروه عبارتند از:
آجر زیرکونیوم :
این آجر از سولفات زیرکونیوم طبیعی با افزودن مقدار کمی آلومین به کوارتز تهیه میشود. بیشترین کاربرد آن در ساختن کوره ذوب آلومینیوم ، کوره مخزن شیشه مذاب و کورههای دارای دمای بالا میباشد. همچنین از ذوب سولفات زیرکونیوم با آهک ناخالصی آن به همراه سیلیکات کلسیم جدا میشود و میتوان ) ZrO2 اکسید زیرکونیوم) خالص بدست آورد. با افزودن مقدار 5 درصد وزنی از MgO یا CaO ، بلورهای مکعبی آن تشکیل میشود.
ZrO2 مقاومت گرمایی بالایی دارد، بهمین دلیل از آن در ساختن بوتههای ذوب فلز در صنایع ذوب فولاد و در راکتورهای اتمی به عنوان بازتاب دهتده نوترون استفاده میشود.
آجر اکسید کروم – کوروندوم :
این آجرها دارای 5 تا 10 درصد اکسید کروم I , II و 90 تا 95 اکسید آلومینیوم (Al2O3) هستند و در مقابل مواد قلیایی مقاوم هستند. از این نوع آجر برای ساختن بخش درونی کوره بلند ذوب آهن استفاده میشود.
آجرهای اکسید کروم :
دارای 95 درصد Cr2O3 میباشد. برای تهیه آن از Cr2O3 سنتزی استفاده میشود. این نوع آجر در ساختن کوره ذوب خمیر شیشه مخزن در صنعت شیشهسازی مصرف دارند.
در جدول 1 دمای ذوب انواع آجرهای دیرگداز آورده شده است.
آجرها از لحاظ روش ساخت به دو نوع تبدیل می گردند. در واقع این تقسیم بندی بر اساس نحوه ی تولید ایجاد گشته است. بر اساس روش ساخت آجرها به صورت زیر طبقه بندی می شوند:
۱- آجرهای فشاری :
دلیل نامگذاری این نوع آجر اینست که در ابتدای تولید این نوع آجر، خشت آن با دست زده میشد و با فشار دستی کارگران خشت زن گوشههای قالب به وسیله گل مخصوص پر میگردید. ابعاد این نوع آجر ۵×۱۰×۲۰ و یا ۵/۵×۱۱×۲۲ سانتیمتر است.
این نوع آجر برای کلیه کارهای ساختمانی مانند گرهچینی، طاق ضربی، دیوارهای حمال و تیغه چینی مناسب است.
۲- آجرهای ماشینی :
آجر ماشینی یا آجر سوراخدار که بر روی سطح بزرگتر آن ۸ یا ۱۰ سوراخ به قطر ۱/۵ تا ۲ سانتیمتر وجود دارد و در بازار ایران به آجرهای هشت یا ده سوراخه ماشینی معروف است.
در استاندارد شماره ۷ موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران این سوراخها باید تمام ضخامت آجر را طی نموده و سطح مقطع مجموع سوراخها نباید بیشتر از ۲۵ درصد سطح بزرگتر آجر باشد و فاصله سوراخها از لبه آجر و همچنین فاصله سوراخها از یکدیگر در هر بعد آجر نباید کمتر از ۳۰ درصد طول همان بعد باشد.
علت وجود این سوراخها اینست که در هنگام دیوارچینی ملات به طور عمودی نیز در آجر نفوذ کرده و باعث استحکام بیشتر دیوار شود.
در ساخت دیوارهای حمال به دلیل اینکه میتوان به وسیله سوراخهای موجود در سطح آجر آنرا با میلگرد، مسلح کرد از این نوع آجر استفاده میشود. دیوار آجری مسلح برای مقابله با نیروی زلزله ساخته میشود.
جنس این نوع آجرها نسبت به آجرهای فشاری بسیار ترد و شکننده بوده و خاصیت مکندگی آن نسبت به آجر فشاری کمتر است. این آجرها به علت ترد بودن قابل تیشهداری نیستند و همچنین بهدلیل اینکه خاصیت مکندگی زیادی ندارند و نمیتوانند به خوبی به ملات بچسبند در طاق ضربی استفاده نمیشوند.
ابعاد این نوع آجر ۵/۵×۱۱×۲۲ سانتیمتر میباشد. اضلاع این نوع آجر گونیاتر بوده و دارای سطوح صافتری نسبت به آجرهای فشاری میباشند.
تیرآهن چیست؟
تیرآهن مهمترین نوع پروفیل های ساختمانی است که به سه صورت معمولی IPE (استاندارد اروپا و ایران)، INP (استاندارد چین و روسیه) و IPB (بال پهن)وجود دارد. تیرآهن معمولی به ارتفاع 80 تا 600 میلیمتر عرضه می شود و مورد استفاده آن در ستون ها، خرپا ها، نعل درگاه ها، بیم ها در پوشش سقف ها و پل های لانه زنبوری می باشد.
تیرآهن IPE
تیرآهن معمولی و استاندارد I شکل که در بازار ایران وجود دارد. این تیرآهن طبق استاندارد اروپا تولید شده اند و ضخامت بال آنها ثابت می باشد. (I Profile Eroeenne)
تیرآهن INP
تیرآهن نرمال I شکل که ضخامت بال آنها با فاصله گرفتن از جان تیرآهن کاهش می یابد که این استاندارد کارخانجات روسیه و چین می باشد.
تیرآهن IPB
تیرآهن H یا تیر آهن های عریض که در آنها طول بال ها نسبت به تیرآهن های IPE افزایش یافته است .
علامت V نشان دهنده سنگین بودن و علامت L نشان دهنده سبک بودن تیرآهن می باشد . به عنوان مثال IPBv نشان دهنده تیرآهن عریض سنگین می باشد.